EKONOMİ DİKEN ÜSTÜNDE

Paylaş
Paylaş
Paylaş
67
06 Ağustos 2021 13:27
Sesli Dinle

Esnafların ‘Pandemi sonrası işler nasıl?’ sorusuna verdiği cevaplar; ekonomide henüz bir rahatlamanın gerçekleşmediğini, gelecek ile ilgili endişelerin sürdüğünü gösteriyor

Geçtiğimiz 1,5 yıllık pandemi dönemi içerisinde sağlık, eğitim ve ekonomi alanlarında büyük sorunlar yaşandı. Dönem dönem vakaların azaldığı görülse de, normal şartlara dönüş için türlü çabalar sarf edilse de; Covid-19 yaşantımızda ciddi hasarlar bıraktı.
Tüm bu gelişmelerin çerçevesinde bir durum analizi yapmak üzere Pendik’teki esnaflarla ‘pandemi sonrası işlerin nasıl olduğu hakkında’ bir söyleşi gerçekleştirdik.
Esnaflarımız ekonomik açıdan zor zamanların devam ettiğini belirtirlerken, ekim sonrasında tekrar kapanma yaşanacağından da tedirgin olduklarını ifade ediyorlar.
Pandemi sonrasında bazı sektörlerin nispeten bir rahatlama yaşadığını da söylemek mümkün. Örneğin yemek ve eğlence sektöründe hem kısıtlamaların azalmasından hem de mevsim şartlarından dolayı ekonomik sıkıntılar hafiflemiş durumda.
Söyleşinin girişini daha fazla uzatmayıp sözü doğrudan esnaflarımıza bırakıyoruz. Bakın neler söylüyorlar…

Arkadaşlarımız Derya Mersin ve Rabia Hatun Bayram Pendik Sahaf’ın İşletmecisi Hasan Özdemir’e pandemi sonrası ekonomik tabloyu sordular. Bir sordular bin ah işittiler. Özdemir’e göre bu süreçte insanların alım gücü azaldı ve bu da esnaflara halen olumsuz şekilde yansımakta.

SİSTEM BU ŞEKİLDE DEVAM EDERSE DOMİNO TAŞI GİBİ YIKILACAĞIZ

Pandemi sürecinde olumsuz etkilenen ekonomi, insanların alım gücünü belirgin bir şekilde aşağıya çekti. ‘Pandemi şartları yumuşatılıyor, normal hayata dönüş başlıyor’ şeklindeki açıklamalar ya da bu yöndeki istekler; işlerin de yoluna girdiğine dair bir gösterge değil.

Bu süreçte benim işim nasıl olumsuz etkilendiyse, diğer insanlar için de bu böyle. Pandemi öncesi benden 4 kitap alan müşterilerim, pandemi sonrası diye nitelendirdiğimiz bu süreçte ancak 1 kitap alabiliyorlar. 1 kitap alanlar ise artık dükkana uğramıyor… İnsanlar birçok şeyden vazgeçmek, çok ince hesaplar yapmak zorunda kaldılar.

Siz bana ‘işler nasıl – esnafın durumu ne?’ sorusunu yöneltiyorsunuz. Kendi sektörümden bir örnek vereyim. İnternet ortamından Nadir Kitap’a girin bakın. 27 tane sahaf arkadaşım toptan devretti. Durum bu. İlerisini de göremiyoruz. Dahası gelecekten korkuyoruz.

Döngü durdu. Bu sistem bu şekilde devam ederse domino taşı gibi hepimiz yıkılacağız. Çünkü sen alacaksın, ben alacağım, o alacak ki bir şeyler dönsün. 30 senelik kitapçıyım böylesi bir belirsizlik ortamı görmedim.
Bazı kanallara bakarsan neredeyse Amerika’ya yardım ediyoruz. Almanya bizi kıskanıyor. O kanalların muhabirleri gelsinler de; benim ve benim gibi diğer esnafların içinde bulunduğu durumu burada bir görsünler. Bakalım ondan sonra da bu tip haberleri gönül rahatlığı ile yapabilecekler mi?

Pandemiden önce Pendik’in merkezi konumundan dolayı işlerde hareketlilik söz konusuydu. Pandemi sürecinde ve pandemi sonrası epeyce yavaşlama ve gerileme oldu. Pandemiden sonra da biraz kıpırdama yaşanıyor. Tabi eski işler artık yok. Sabredeceğiz inşallah. İyi olacak diye düşünüyoruz.

Pandemi süresinde her esnaf gibi biz de etkilendik. Ama eski esnaf olduğumuzdan dolayı biraz ayakta durduk, durmaya çalıştık. Gerçi uzun süre bu sektörde olmakta fayda etmiyor. Pendik’te senelerini vermiş birçok esnaf kapandı. Süreçte sağ olsun hükümetimiz de elinden geleni yaptı. Esnafı ayakta tutmaya çalıştı. Kısıtlamalar da kalktıktan sonra işlerimiz baya bir kendine geldi. İnşallah bir daha bu kısıtlamalar gelmez. Tüm insanlar aşısını vurulur da biz de işimize, gücümüze bakarız.

Pendik’te yaklaşık 20 yıldır esnafız. Esnaflık yapmış olduğumuz süre içerisinde birçok badireler atlattık. Ama büyük sıkıntıları Pandemi sürecinde yaşadık. Bu sıkıntıların getirmiş olduğu problemleri mal sahiplerimiz ve personellerimiz ile atlatmaya çalıştık. Bu pandemi süreci nereye gider, nereye evrilir biz de tam olarak bilemiyoruz.

Vakalarda artış olduğundan dolayı sonbaharda tekrar kapanma olasılığını ön görüyoruz.
Kademeli normalleşmeye geçildiğinden beri gerçek anlamda çok iyi işler yaptık. Çünkü yasaklarda dışarı çıkamayan, sosyal hayatını yaşayamayan insanlar kafe ve restoranlara akın ettiler.

Pandemi bize, kafe ve restoranların insan hayatında ne kadar önemli olduğunu öğretti. Çünkü insanlar bizim sayemizde sosyalleşiyorlarmış. Gıda sektörleri kapalıyken; tekstil firmaları, ayakkabı firmaları, giyim firmaları açıktı. Fakat bizler kapalı olduğumuz için insanlar alışveriş sonrası vakit geçiremedi. Bu yerler de istedikleri ciroları yapamadı.
Pandemi sonrası bizim en büyük sorunumuz personel sıkıntısı oldu. Kendi personellerimizi şartların getirmiş olduğu olumsuzluklarla beraber kaybetmek zorunda kaldık. Şu anda da kaliteli personel bulmakta zorlanıyoruz.

Eskiden mesleğimiz için “Yapacaksan gıda işi yapacaksın” derlerdi. Pandemi süreci gösterdi ki biz de yara alabiliyormuşuz, biz de sıkıntı yaşayabiliyormuşuz.

Pandemi küresel bir salgın, Türkiye’yi ve diğer ülkeleri de olumsuz etkiledi. Pandemi sonrası fotoğrafçılık mesleğimiz gereği pek fazla değişiklik yaşamadık. Düğün yasakları, okulların kapalı olması fotoğraf çekimlerini azalttı. Yasakların gevşetilmesi ile birlikte işlerimizde maddi açıdan bir hareketlenme söz konusu oldu. Kendi yağımızda kavrulmaya çalışıyoruz. Bir şekilde geçimimizi sağlayacağız.

Firmamızı ayakta tutmak için 20 Mart 2020 de kapatmak zorunda kaldık. Verilen vaatlerin yerine getirilmesi için çok fazla çaba sarf ettik. Üç ay boyunca mağaza kapalı kaldı ve elemanlara yapılan destekler için gecikmeler yaşandı. Bizim için en zorlu süreç, Kasım ayından itibaren başlayıp Şubat ayının sonuna kadar devam eden süreçti. Bazı sektörler rayına oturmuşken, bazı sektörlerin hiç iş gücü olmadı. Biz mağaza sektörü olarak iki sene gerilemiş olduk.

Şu anda tamamen istediğimiz iş verim gücünü alamıyoruz. Çünkü ertelenmeler ve insanların korkuları var. Ekim ayında tekrar kapanma söz konusu. İnsanlar ne yapacaklarını bilmiyorlar. Sektörü bırakmak isteyenler oldu.

İşlerin normale dönme ihtimali bu sene pek mümkün görünmüyor. Elimizden geldiğince bütün vatandaşlık görevlerini yerine getirmeye, aşı olmaya, kurallara uymaya çalışıyoruz ama maalesef bazı sıkıntılar yaşandığı için pek mümkün görünmüyor. Tekrar kapanma olursa aynı sıkıntıları yaşayacağımızı düşünüyoruz.

Pandemi sürecinde işlerimiz yarı yarıya düşmüştü. Tabi zamanla alınan acil önlemler, hasarı en aza indirgedi. Bu anlamda devletin gösterdiği refleksi destekliyoruz. İşler yavaş yavaş açılmaya başladı. Devletimizin olası problemlere çözüm üretmekte başarılı olduğuna inanıyor ve ona güveniyoruz. Şahsen ben geleceğe umut ile bakıyorum. Her şey yoluna girecek.

Pandemi dolayısıyla çok zorlandık. İş saatlerimizde değişiklik yaptık. Saat 10:00 – 17:00 arasında kısa bir sürede çalıştık. Ama doğru düzgün iş yapamadık. Tabi haliyle maaş ödemelerinde ve sigorta işlemlerini gerçekleştirmekte güçlük çektik. Devletin esnaflara sunduğu ödemeler olsa da biz bundan yararlanamadık.
Gelecekte virüsün daha kötüye gideceğini düşünüyorum. İnsanlar; maske, temizlik, mesafe kurallarına uymuyor, kendini korumuyor. Sonucunda da hastalık çoğalıyor. Eskiden verem hastalığı yaygındı. Sonra kanser şimdi pandemi çıktı. Bu zor günleri kolay atlatabilmek için herkesin kendine dikkat etmesi gerekiyor.

Pandemide her insanın, her esnafın olduğu gibi biz de büyük ölçüde zarar gördük. İki seneden beri pandemi muhabbetleri var. Pandemi şu anda bitmiş olsa dahi kendimizi toparlamamız dört sene kadar uzun bir zaman alır. Maddi sıkıntılarımız o kadar arttı ki kiralarımızı ödeyemez olduk. Dükkanlarımıza güvenerek borçlara girdik. Borçlarımızı ödeyemeyip, bankalara bulaştık. Kredi çekmek zorunda kaldık. Allah’a şükür dükkanlarımız açıldı. İnşallah ekimde ya da kasımda tekrar kısıtlama gelmezse her şey daha güzel olacak…