Türk Töresi: 33 Buyruk ile Eski Türk Hukuk ve Ahlak Yasaları

Türk Töresi

Türk Töresi, yalnızca bir hukuk sistemi değil, aynı zamanda bir yaşam felsefesi, ahlak anlayışı ve toplumsal düzenin temeliydi. Eski Türkler için töre; inancı, adaleti, cesareti ve merhameti aynı potada birleştiren kutsal bir yol göstericiydi. Oğuz Ata’dan aktarılan 33 Buyruk, Türk milletinin birlik, dirlik ve özgürlük içinde yaşaması için belirlenmişti.
 

İşte Türk Töresi’nin 33 buyruğu:
 

1. Tengri tektir.
    

2. Gök Tengri’den kut almak isteyen başkasına yakarmasın.
    

3. Bir il, bir kağan, bir Tengri.
    

4. Bir kına iki kılıç girmez, bir hatun iki erkek alamaz, bir budunda iki töre olmaz. Töre tektir, kesin ve keskindir. Töreye uyan kutlanır, töreye kıyan katlanır.
    

5. Kimse töreden üstün değildir. Dirlik ve birlik için töre budur.
    

6. Bir çoban sürüsünden, bir er ailesinden, bir kağan budunundan sorulur.
    

7. Her er eşine, atına, pusatına sahip çıkacak; ana, baba ve ataya her daim saygı duracak.
    

8. Düşmanına da olsa haksızlık etmeyecek.
    

9. Hasmına sarılacak, komşusunu gözetecek.
    

10. Er kişi yalan söylemeyecek.
     

11. Mal çalan, mülk çalan misliyle ödeyecek; hesabı ya malıyla ya canıyla sorulacak.
     

12. Irza musallat olan ya evlenecek ya canından olacak.
     

13. Haksız ve aldatıcı iş tutan hemen cezalandırılacak.
     

14. Cenkte geri duran veya kaçan cehenneme gidecek.
     

15. Aman dileyene kılıç çekilmeyecek, sığınana sırt dönülmeyecek.
     

16. Başkaldıranın başı alınacak; hak isteyenin hakkı verilecek.
     

17. Kimse kimseye üstünlük taslamayacak; ırk ve renk ayrımı olmayacak.
     

18. Kin ve gururdan uzak olunacak.
     

19. Mazluma merhamet, zalime azap duyulacak.
     

20. Zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırılmayacak.
     

21. Kız isteyen kağan da olsa, kız kendi istediğine verilecek.
     

22. Gereksiz yere ağaç kesilmeyecek, su kirletilmeyecek.
     

23. Bilmeyip bildim denmeyecek; bilene danışılacak.
     

24. Bugünün işi yarına bırakılmayacak.
     

25. Kusur görülmeyecek, kusur aranmayacak.
     

26. Yazgıya isyan edilmeyecek.
     

27. Güçlüyken affet, zayıfken sabret.
     

28. Yaptığın iyiliği unut, sana yapılan iyiliği unutma.
     

29. Herkes adaletle iş görecek.
     

30. Ne yaparsan yap, yargılanacağını akılda tut.
     

31. Milletine yabancı kalma; ipeğin iyisine, sözün güzeline kanma, onlara boyanma.
     

32. Kağan, adaleti üstün tutacak, töreyi yaşatacak. Töre yok olursa il yok olur; il olmazsa budun kul olur.
     

33. Ey Türk Oğuz beyleri, milletim! Üstte mavi gök çökmedikçe, altta yağız yer delinmedikçe, ilini ve töreni kim bozabilir? Titre ve kendine dön!
     

Bu buyruklar, yalnızca bir dönemin yasaları değil; adalet, eşitlik, özgürlük ve merhamet anlayışının binlerce yıllık özüdür.