Sokrat’ın Üçlü Filtre Hikayesi
Eski Yunan’da, bir gün bir adam Sokrat’a yaklaşıp şöyle der:
— “Arkadaşın hakkında ne duydum, biliyor musun?”
Sokrat hemen durdurur:
— “Bir dakika. Bana bir şey anlatmadan önce küçük bir testten geçmeni istiyorum. Bu, Üçlü Filtre Testidir.”
Adam şaşkınlıkla sorar:
— “Üçlü filtre mi?”
Sokrat devam eder:
“Evet. Arkadaşım hakkında bir şey söylemeden önce bunu üç filtreden geçirmen gerek. Birincisi: Gerçek Filtresi.
Söyleyeceğin şeyin kesinlikle doğru olduğundan emin misin?”
Adam cevaplar:
— “Hayır, sadece duydum…”
Sokrat başını sallar:
“Yani bunun gerçek olup olmadığını bilmiyorsun. O zaman ikinci filtreye geçelim: İyilik Filtresi.
Bu bilgi arkadaşım hakkında iyi bir şey mi?”
Adam:
— “Hayır, aksine kötü bir şey.”
Sokrat devam eder:
“Yani hem doğru değil hem de iyi değil. Ama hâlâ bir şansın var. Üçüncü ve son filtre: Yararlılık Filtresi.
Bu bilgi benim için faydalı mı?”
Adam çaresizce:
— “Hayır, pek değil…”
Sokrat son noktayı koyar:
“Eğer söyleyeceğin şey ne doğru, ne iyi, ne de faydalı ise, neden söyleyesin ki?”
Neden Üçlü Filtre Testini Kullanmalıyız?
Bu hikâye, dedikoduya, yanlış anlaşılmalara ve boş konuşmalara karşı binlerce yıl öncesinden gelen güçlü bir uyarıdır. Konuşmadan önce bu üç soruyu kendinize sorun:
Bu bilgi doğru mu?
Bu bilgi iyi niyetli mi?
Bu bilgi işe yarar mı?
Eğer üç soruya da “evet” diyemiyorsanız, belki de söylememeniz en iyisidir.
30.06.2025 13:08:29