Divanü Lügati’t-Türk’te A Harfi ile Başlayan Atasözleri

Kaşgarlı Mahmud’un 11. yüzyılda kaleme aldığı Divanü Lügati’t-Türk, Türk dilinin en önemli kaynaklarından biridir. Eser, yalnızca sözlük değil; aynı zamanda Türk milletinin tarihini, kültürünü ve yaşam felsefesini yansıtan atasözleriyle de büyük değer taşır. İşte “A” harfi ile başlayan atasözleri ve anlamları:
 

1. Abçı neçe al tep bilse, ayıg anca yol bilir – Avcı ne kadar hile bilirse, ayı da o kadar yol bilir.
    

2. Aç ebek, tok telek – Aç kişi aceleci, tok kişi yavaş olur.
    

3. Açıglığ er şebük karımas – Varlıklı kişi çabuk kocamaz.
    

4. Aç ne yemes, tok ne temes – Aç olan ne yemez, tok olan ne söylemez?
    

5. Agılda oglak togsa arıkda otı öner – Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.
    

6. Agız yese köz uyadur – Ağız yerse göz utanır.
    

7. Alımçı arslan, berimçi sıçgan – Alacağına arslan, vereceğine sıçan.
    

8. Alın arslan tutar, küçin sıçgan kösgük tutmas – Hile ile arslan tutulur, güç ile sıçan deliği tutulmaz.
    

9. Alp çerikde, bilge tirikde – Yiğit ordu içinde, bilgin mecliste belli olur.
    

10. Alp eriğ yabrıtma, ıkılaç arkasın yagrıtma – Yiğiti bakımsız bırakma, yörük atın sırtını yara etme.
     

11. Alplar birle uruşma, beğler birle turuşma – Yiğitlerle vuruşma, beğlerle sürtüşme.
     

12. Alp yağıda, alçak çoğuda – Yiğit düşman karşısında, yumuşak kişi savaşta belli olur.
     

13. Anası teblük yufka yapar, oglı tetik koşa kapar – Annesi yalancı yufka yapar, oğlu tetik koşup kapar.
     

14. Añduz bolsa at ölmes – Andız otu varsa at ölmez.
     

15. Anıñ yüziñe titinü baksa bolmas – Onun yüzüne dik bakılmaz.
     

16. Anuk otru tutsa yokka sanmas – Önüne konan yemek ikram edilmemiş sayılmaz.
     

17. Arı kapçıtsa ısrur – Arı kızdırılırsa sokar.
     

18. Arkasız er çeriğ sıyumas – Arkasız kişi rakibini yenemez.
     

19. Arpasız at aşumas, arkasız alp çeriğ sıyumas – Arpasız at aşamaz, arkasız yiğit yenemez.
     

20. Arslan karışa sıçgan ötin ködezür – Kocayan arslan sıçan deliğini gözler.
     

21. Arslan kökrese at ayakı tulaşır – Arslan kükrese, atın ayakları dolaşır.
     

22. Aşıç ayur tübüm altın, kamıç ayur men kayda men – Tencere der dibim altın, kepçe der ben neredeyim?
     

23. Aş tatıgı tuz yogrın yemes – Yemeğe tad veren tuzdur, ama tuz çanakla yenmez.
     

24. Atan yüki aş bolsa açka az korunur – Aş deve yükü olsa da aça az görünür.
     

25. Ata oglı ataç togar – Oğul babasına çeker.
     

26. Atası açıg almıla yese oglınıñ tısı kamar – Baba ekşi elma yerse, oğlunun dişi kamaşır.
     

27. Atası anası açıg almıla yese oglı kızı tısı kamar – Anne baba ekşi elma yerse, torunun dişi kamaşır.
     

28. Ata tonı ogulka yarasa atasın tilemes – Baba giysisi oğluna yarasa, oğul babasını istemez.
     

29. At teküzligi ay bolmas – Atın alnındaki akıtma Ay’a benzemez.
     

30. Ayın kişi neñi neñ sanmas – Başkasının malı mal sayılmaz.
     

31. Ay tolun bolsa eliğin imlemes – Ay dolunay olunca el ile gösterilmez.
     

32. Azuklug aruk ermes – Azığı olan yorulmaz.